projekty badawcze

11 grudnia 2018 r. (wtorek) o godzinie 16.00 w sali B024 odbyło się pierwsze Seminarium Naukowe poświęcone w całości wynikom otrzymanym w ramach pierwszej edycji wewnętrznych projektów naukowych PWSZ. Prelegentem był Pan mgr Paweł Franczak (Zakład Ochrony Środowiska IMP PWSZ), który wygłosił referat pt.: Zmienność występowania pokrywy śnieżnej w Karpatach Zachodnich w sezonach zimowych 1960/61–2014/15.

Tytuł finansowanego projektu: Zmienność uwarunkowań obiegu wody w małych zlewniach górskich w okresie rozwoju, występowania i zaniku pokrywy śnieżnej, pod wpływem zamian klimatu.

Streszczenie wyników:

1. Pokrywa śnieżna jest elementem, który odgrywa bardzo ważną rolę zarówno dla środowiska abiotycznego, jak i organizmów żywych. Powoduje modyfikację w bilansie wodnym oraz cieplnym, co wynika z faktu iż śnieg słabo absorbuje promienie krótkofalowe, a jednocześnie jego nagrzewanie się od promieni słonecznych jest niewielkie.
2. Pokrywa śnieżna odgrywa także bardzo ważną rolę w gospodarce wodnej, co zaznacza na obszarach górskich poprzez wyraźny wzrost retencji w zimie oraz wzrost odpływu podczas roztopów wiosennych i śródzimowych wezbrań.
3. Jednym z celów badań realizowanych w ramach projektu było poznanie zmienności zalegania pokrywy śnieżnej na badanym obszarze w latach 1960/61–2014/15. Badania przeprowadzono na podstawie danych pozyskanych ze stacji meteorologicznej IMGW-PIB położonej w Zawoi (wysokość: 697 m n.p.m.).
4. Zmienność przestrzenną rozmieszczenia pokrywy śnieżnej określono na podstawie znacznie krótszej serii danych (2010/11–2014/15) ze stacji pomiarowej mieszczącej się na Hali Kucałowej (wysokość: 1148 m n.p.m.).
5. Wykazano, iż średni czas trwania pokrywy śnieżnej o grubości ≥ 1 cm wynosił w obrębie badanej doliny 104 dni. Okres zalegania pokrywy śnieżnej podlegał znacznym wahaniom w poszczególnych latach od zaledwie 47 dni w 2013/14 do 145 dni w 1993/94.
6. Zaobserwowano skrócenie średniej liczby dni z pokrywą śnieżną w ciągu dekady z 118 dni w dekadzie 1960/61–1969/70 do 96 dni w dekadzie 2000/01–2009/10. Z kolei na wyżej położonych stokach okres zalegania pokrywy śnieżnej był znacznie dłuższy niż ma to miejsce w dolinie i podczas posiadającej cechy typowej zimy 2014/2015 wynosił 148 dni (w Zawoi 81 dni).
7. Potencjalny maksymalny czas trwania pokrywy śnieżnej (od pierwszego do ostatniego dnia z obserwacją pokrywy śnieżnej) wynosił 157 dni. Najbardziej śnieżnymi miesiącami były styczeń i luty, kiedy pokrywa śnieżna występowała odpowiednio w 75% i 81% wszystkich dni. Podczas tych dwóch miesięcy rejestrowano również maksymalną grubość pokrywy śnieżnej, która maksymalnie wyniosła 178 cm (30 stycznia 1976 r.).
8. Natomiast pokrywa śnieżna przez cały badany okres nie była obserwowana w lipcu, sierpniu i wrześniu. Badany okres charakteryzował się ponadto dużą zmiennością wskaźnika śnieżycy zim, który wyniósł od 1,61 podczas zimy 2013/14 do 8,00 w sezonie zimowym 1962/63.
9. W badanym okresie zaobserwowano wyraźną okresowość (16-19 lat) w odniesieniu do liczby dni z pokrywą śnieżną, średniej i całkowitej pokrywy śnieżnej oraz śnieżności zim.